Energie besparen in huis

Natuurlijk is het fijn als je huis lekker warm is, maar er is zeker te besparen op verwarming. De besparing die je kunt bereiken door de thermostaat niet permanent hoog te laten staan is groot. Het is een hardnekkige fabel dat het energiezuiniger is om dat te doen. Zorg dat de verwarming alleen aan is als dat ook nodig is! Je kunt daar honderden euro’s per jaar mee besparen, vooral als je in een minder goed geïsoleerd huis woont.

Verwarming laag als je niet thuis bent
Als je niet aanwezig bent kan de thermostaat op 15 graden. Je kunt daarmee zo’n €140 besparen, aldus Milieu Centraal. Je kunt dit regelen met een klokthermostaat, en als je een slimme thermostaat hebt kan het ook nog op afstand.
Verwarming ’s nachts laag. Als je slaapt hoeft de verwarming ook niet aan. Zet ‘m laag als je gaat slapen. Je bespaart dan jaarlijks nog eens gemiddeld €80. Ook hier is een klokthermostaat erg handig. 15 graden is de aanbevolen nachttemperatuur, alleen als je vloer- of wandverwarming hebt kan 17 à 18 graden beter zijn.

Verwarming eerder laag
Het is nog energiezuiniger als je de thermostaat niet pas bij vertrek of voor het slapen op 15 graden zet (bijvoorbeeld via het klokprogramma), maar al een uur eerder. Het duurt immers wel even voordat het huis afkoelt, zeker als het goed geïsoleerd is. Er komt dan nog een besparing van €20 bovenop de hierboven genoemde bedragen.

Thermostaat graadje lager
Als je de thermostaat als je thuis bent 1 graad lager zet dan je gewend was, bespaar je gemiddeld zo’n €80 per jaar. Als je bezig bent is 19 graden meestal voldoende, zit je TV te kijken dan is 20 graden misschien comfortabeler.

Besparende apparaten
Er komen steeds meer ‘slimme thermostaten’ op de markt. Die kun je bijvoorbeeld op afstand bedienen, zodat je de verwarming alsnog laag kunt zetten als dit vergeten bent toen je van huis ging. Of als het klokprogramma ingesteld is om het huis om 19.00 uur warm te laten zijn, en je bent onverhoopt een paar uur later, dan kun je dat op afstand corrigeren. Ze hebben ook nog andere handigheden.

Temperatuur regelen per ruimte
Ook dat is mogelijk met sommige moderne thermostaten. Niet stoken in kamers die niet worden gebruikt levert veel besparing op. Niet verwarmen van je slaapkamer scheelt bijvoorbeeld al zo’n €50 per jaar.

Modulerende thermostaat
Deze stuurt een hr-ketel zo aan dat deze optimaal gebruik maakt van zijn modulerend vermogen. Dit levert een besparing op van ongeveer 3%.

Optimaal gebruik van verwarming
Er zijn nog meer bespaarmogelijkheden door je verwarming optimaal te gebruiken. Hierboven adviseren we al om alleen de ruimtes te verwarmen waar je aanwezig bent. Maar houd ook de deuren dicht naar ruimtes die je niet verwarmt! Omdat er dan minder warmte weglekt kun je veel energie besparen.

Bedenk voor de koop van een huishoudelijk apparaat of je het echt nodig hebt. Of dat je het maar zelden zult gebruiken? Denk hierbij aan keukenapparatuur of doe-het-zelfapparaten. Misschien loont het om deze te huren of van iemand te lenen.

Meet je energieverbuik
Je kunt zien hoeveel stroom een apparaat verbruikt door er een energiemeter tussen te schakelen. Koop je voor een tientje in de bouwmarkt. Ook zijn energieverbruiksmanagers te koop die op meer geavanceerde wijze informatie geven over je energiegebruik.

Repareren of vervangen
Moderne apparaten zijn vaak veel zuiniger dan oude. Sommige huishoudelijke apparaten van voor het jaar 2000 kun je daarom beter vervangen uit milieuoverwegingen: het energiegebruik weegt daarvoor zwaarder dan weggooien en een nieuwe kopen. Koelkasten of vriezers ouder dan 15 jaar zijn vaak energieslurpers: vervang ze! Het afgedankte apparaat wordt verantwoord hergebruikt, daarom is de winkelier verplicht je oude apparaat in te nemen als je een nieuw koopt. Zuinige apparaten zijn doorgaans wel duurder in aanschaf. Maar vaak verdien je de extra kosten dubbel en dwars terug via de verlaging van je energierekening.

Kies zuinige apparaten
Let bij de aankoop van een nieuw huishoudelijk apparaat op het energielabel. Energielabel A is lang niet altijd het zuinigst! Bij veel apparaten zijn er nog zuinigere klassen. A+++ is bij deze apparaten het zuinigst. De labels B, C en D stellen helemaal niets meer voor, en veel apparaten mogen al niet meer verkocht worden met zo’n label.

Voor koelkasten, vriezers, wasmachines, wasdrogers en vaatwassers geldt allemaal dat label A+++ het zuinigst is. Het onzuinigste label voor deze apparaten is A+, behalve bij wasdrogers: die kunnen nog energielabel B hebben. Belangrijkste tip bij wasdrogers is om voor een warmtepompdroger te kiezen.

Ventilator zuiniger dan airco
Gebruik een ventilator in plaats van een airconditioner. Een ventilator kan de gevoelstemperatuur met 3 tot 5 ºC laten dalen en is veel energiezuiniger dan een airco. Bovendien zijn ventilatoren stiller en goedkoper in aanschaf.

Kies een zuinige koel- en vrieskast
De koel- en vrieskast nemen maar liefst 17% van het totale elektriciteitsverbruik in huis voor hun rekening. Met een zuinige koel- of vrieskast kom je dus al een heel eind. Koop in ieder geval een koelvrieskast die qua grootte bij je past. Een te grote koelkast staat voor niets zoveel inhoud te koelen. Zet een koelkast met de achterkant minstens 10 centimeter van de muur af. Zo kan de warmte die daar vrijkomt makkelijk weg. Zet daarnaast de koelkast liefst op een koele plek. Dat scheelt in het energiegebruik.

Zet apparaten niet op standby
Volgens Milieu Centraal is een huishouden per jaar zo’n 450 kilowattuur (kWh) kwijt aan standby-verbruik. Tweederde kun je voorkomen door de apparaten echt uit te zetten. Je bespaart jaarlijks tientallen euro’s!

Laat batterijen langer leven
Je kunt nog veel winnen door bewust om te gaan met batterijen. Zo kunnen veel batterijen een tweede leven hebben in apparaten die relatief weinig stroom gebruiken. Laad batterijen altijd volledig op. Dit verlengt de levensduur van zowel batterijen als bijvoorbeeld een laptopaccu. Gebruik je de accu lange tijd niet? Laad hem dan 40% op en bewaar deze koel. Ook dit verlengt de levensduur.

Energiebespaartips televisies
Fabrikanten proberen al jaren het energieverbruik van televisies te verlagen. Toch is een flinke televisie met randapparatuur nog steeds een grote stroomvreter in huis. Zeker als hij vaak aanstaat.

Let op het type scherm
Het soort scherm beïnvloedt het energiegebruik. Lcd-led televisies zijn het zuinigst, plasma televisies gebruiken het meeste energie. Het energiegebruik van een plasma tv is afhankelijk van de beelden die getoond worden. Het energiegebruik van lcd en lcd-led televisies is vrijwel constant.

Hoe kleiner, hoe zuiniger
Een groot tv scherm gebruikt meer energie dan een kleine. Zoek daarom een televisie uit die in je huiskamer past. Laat je niet verleiden door al die grote tv’s in de winkel. De meeste mensen vinden een kijkafstand van ongeveer driemaal de beelddiagonaal prettig om te kijken.

Let op het energielabel
Sinds december 2011 is het voor fabrikanten verplicht hun televisies een energielabel te geven. Televisies met label A++ zijn het zuinigst. Let wel dat dit label ook rekening houdt met de grootte van een tv. Een grote 55 inch televisie kan een beter label hebben dan een kleine 32 inch televisie. Toch gebruikt de grote tv meer energie.

Pas de helderhied aan
De standaard fabrieksinstellingen voor helderheid en contrast van het beeldscherm zijn vaak onnodig hoog. Pas dit daarom aan. Doe dit het liefst op een moment dat je normaal thuis televisie kijkt.

Vergeet de decoder niet
Vooral oudere decoders voor digitale televisie zijn vaak flinke stroomvreters. Ook als de televisie uitstaat. Als alle toeters en bellen erop zitten (opnamefunctie, interactieve televisie, HD) kan het stroomverbruik oplopen tot 250 kWh oftewel €50 per jaar, soms wel meer dan dat van de televisie zelf!

Helemaal uitzetten van de decoder als je niet kijkt, levert daarom flink wat op. Maar als je hem weer aanzet, kan het gemakkelijk een halve minuut duren voor je weer tv kunt kijken. Een tijdschakelaar is dan een slim idee: als je alleen ’s avonds televisie kijkt, kun je de decoder de rest van de dag uit laten staan. En als je op vakantie gaat natuurlijk. Ook vanwege eventuele blikseminslag in de buurt is het dan slim om de stekkers er helemaal uit te halen.

Pas je beeldscherminstellingen aan
Stel de energie-instellingen van je computer zo in dat het scherm uitgaat als de computer niet wordt gebruikt. Screensavers besparen geen energie. Het kost zelfs meer energie als een screensaver de computer verhindert om naar een energiebesparende stand over te gaan.

Notebook is zuiniger
Een notebook (laptop) verbruikt beduidend minder stroom dan een desktop en een monitor samen. Sluit je een externe monitor aan op de laptop? Dan wordt dat verschil deels tenietgedaan.

Computer in energiebesparende stand
Zet de computer in een energiebesparende stand als hij even niet wordt gebruikt. Bij Power Management (Energiebeheer) kun je instellen dat dit automatisch gebeurt. Kies een zo kort mogelijke tijdsduur. Je zult even moeten experimenteren wat nog comfortabel is. Nog beter is het de computer direct handmatig in de slaap- of sluimerstand te zetten. De computer gaat dan direct door naar de meest energiebesparende stand. In de sluimerstand wordt het systeemgeheugen op schijf bewaard en schakelt de computer daarna geheel uit. Dit geld ook voor open documenten en programma’s. Bij het opnieuw opstarten is alles direct beschikbaar.

Zet niet gebruikte functies uit
Op veel apparatuur zitten functies die je niet gebruikt en die toch energie vragen. Deze kun je beter uitzetten. Denk aan bluetooth, wifi en UMTS op een mobiele telefoon of computer.

Kies de juiste pan

• Gebruik liever een kleine pan op een kleine pit en gebruik een snelkookpan voor gerechten die lang moeten koken.
• Let op de bodem van de pan. Een pan met een bolle bodem is efficiënter voor koken op gas. Voor alle elektrische kookplaten is een platte bodem beter.
• Houd tijdens het koken het deksel zo lang mogelijk op de pan. Zo gaat er zo weinig mogelijk warmte verloren.
• Pak vaker de wok. Je hoeft hierbij namelijk geen water te verwarmen.
• Verwarm niet au bain marie. Warm liever op in de magnetron. Dat is minder milieubelastend. Moedermelk kan onder bepaalde voorwaarden in de magnetron worden opgewarmd.

Kook op gas of inductie
Koken op gas is nu nog iets goedkoper dan koken op elektriciteit, maar zowel op kosten als op CO2-uitstoot ontlopen gas- en inductiekookplaten elkaar nog nauwelijks. Inductiekookplaten zijn zelfs de meest besparende keuze als de stroom van je eigen zonnepanelen komt. Gas zal de komende jaren duurder worden en elektriciteit goedkoper en schoner. Inductiekookplaten hebben daarmee de toekomst.

Steeds minder woningen zullen nog op aardgas aangesloten blijven. Als je voorlopig nog op gas wilt blijven koken is  koken op ‘gas onder glas’ de zuinigste optie. Daarbij ligt er een glasplaat over de gaspitten heen. Zo kan er geen warmte om de pan heen wegstromen. Let er op dat de vlam niet te horizontaal is. Let er ook op dat er niet teveel ruimte is tussen de vlam en de pan. Dan gaat er veel warmte verloren.

Zowel gaskookplaten als inductiekookplaten zijn zeer goed afstelbaar, zodat weinig energie verloren gaat. Bij inductie wordt ook nog eens alleen de pan heet, dus een kleinere pan op een grotere plaat verspilt geen energie. Bij keramische kookplaten is dat niet zo. Die zijn daardoor een stuk minder zuinig dan inductie, maar nog wel zuiniger dan ouderwetse gietijzeren elektrische kookplaten.

Warm op in de magnetron

• Heb je nog geen oven, kies dan voor een combimagnetron met heteluchtfunctie. Deze is zuiniger met energie dan alleen een oven.
• Kook gerechten zo veel mogelijk op de combistand.
• Kies een simpele combimagnetron. Het maximale vermogen van een magnetron heeft namelijk geen invloed op het energiegebruik.
• Kook gerechten in de magnetron. Dat gaat sneller en is energiezuiniger dan koken op het fornuis. Dat geldt ook voor het opwarmen van een bekertje melk.
• Haal de stekker uit de magnetron als je deze niet gebruikt. Bij een ouder model kan dat 25-40% van het jaarlijks energiegebruik schelen.
• Gebruik de magnetron niet om diepgevroren voedingsmiddelen te ontdooien.

Bespaar energie met de oven
Bij ovens maakt het voor het energiegebruik weinig uit of je kiest voor gas of elektrisch. Van de elektrische ovens onderling zijn heteluchtovens energiezuiniger dan gewone ovens. Ze kunnen met een lagere temperatuur hetzelfde resultaat bereiken. Dat scheelt naar schatting 14% energie.

De meeste ovens hebben energielabel A. Toch kan het exacte energiegebruik sterk verschillen. Kijk dus naar het aangegeven energiegebruik. Het loont om een geschikt formaat oven te kiezen. Een grote oven gebruikt ongeveer 20% meer energie om een gerecht te bereiden dan een middelgrote oven.

Veel ovens hebben een ingebouwde klok of een display. Dit kost veel extra energie. Kies dus bij voorkeur voor een oven zonder klok. Of kies voor een model met uitschakelbaar display.

Milieu Centraal geeft de volgende extra adviezen om de oven energiezuinig te gebruiken:

• Houd de deur van de oven zoveel mogelijk dicht.
• Gebruik voor bepaalde gerechten de (combi)magnetron in plaats van de oven.
• Zet de oven al uit voordat de bereiding klaar is. Hij blijft nog lang warm.
• Kook bij voorkeur meerdere gerechten achter elkaar en kook grotere hoeveelheden in één keer.
• Haal de bakplaat weg als die niet nodig is. Leg ook geen folie over de ovenroosters. Dat belemmert de luchtstroming.
• Gebruik de zelfreinigende functie van een oven met mate. Dit gebruikt veel energie

Gebruik de waterkoker bewust
Zuinig omgaan met de waterkoker levert best wat op. Verwarm niet meer water dan je nodig hebt. Maak het water ook niet heter dan nodig. Let er verder op dat de waterkoker niet onnodig lang door blijft koken voordat hij automatisch uitschakelt. Ontkalk een waterkoker regelmatig: zo geeft het verwarmingselement het meest efficiënt zijn energie af.

Tips voor een kokend-waterkraan
Kies een goed geïsoleerd model met een zo laag mogelijk verbruik in stand-by (10 watt). Heb je al een kokend-waterkraan die sowieso aan staat? Gebruik hem dan alleen als je kokend water nodig hebt. Het is energieverspilling om bijvoorbeeld de vaat te spoelen met kokend water. Ben je een tijd van huis, dan kun je het apparaat het best uitzetten. In 3 weken scheelt dit 5 tot 15 kWh stroom.

Volle wastrommel
Was zoveel mogelijk met een volle trommel. Dat is nog lastig, want wie denkt dat de trommel vol is blijkt ‘m vaak maar voor tweederde gevuld te hebben. Als de was met wat lichte druk in de trommel past is het goed. En je bespaart daar flink mee. Er zijn wasmachines met een knop voor halve belading. Helaas valt dit in de praktijk tegen.

Wassen op lage temperaturen
Je bespaart ook veel energie door te wassen op lagere temperatuur. Maak er een gewoonte van om op 30 of 40ºC te wassen. Een hogere temperatuur is vaak niet nodig om een was schoon te krijgen. Wassen op 30ºC in plaats van op 60ºC scheelt ongeveer €30 per jaar. Er zijn tegenwoordig ook machines met wasprogramma’s met koud water, zo’n 20ºC. Daarmee valt dus nóg meer energie te besparen. Ook zijn er wasmiddelen die geschikt zijn voor wassen op lagere temperaturen. Wij hebben ze getest. Bekijk de test Ariel Excel Gel. Wel is het verstandig om eens in de zoveel tijd op 60ºC te wassen. Zo dood je de bacteriën die zich hebben opgehoopt in de machine.

Hotfill
Was je toch liever op hoge temperaturen? Dan is het wellicht de moeite om een wasmachine met hotfill aan te schaffen. Je sluit de wasmachine dan rechtstreeks aan op de warmwaterkraan. Het verwarmingselement in de wasmachine hoeft dan geen overuren te draaien. Volgens Milieu Centraal kun je met hotfill tussen de 10% en 35% energie besparen. Dat scheelt €5 tot €20 per jaar aan energiekosten. De besparing op het elektriciteitsverbruik van de wasmachine kan oplopen tot wel 80%. Maar daar staat een hoger gasverbruik tegenover. Dit is niet het geval wanneer het warme water afkomstig is van de zonneboiler of warmtepomp. Hoeveel besparing per saldo overblijft hangt af van het tapwaterrendement van het toestel dat warm water levert. Een hotfill-wasmachine kost vaak meer dan een gewone wasmachine. Je bent daarom niet altijd voordeliger uit.

Centrifugeren
Goed centrifugeren van het wasgoed verkort de droogtijd en scheelt dus energie. Maar een extra hoog toerental is niet nodig. Wasmachines met een maximaal toerental van 1200 of 1400 doen het net zo goed als die met 1600 toeren. Let vooral op het energielabel voor droogresultaat als je een wasmachine koopt. Dat is belangrijker dan het toerental.

Wasprogramma's
Sla het voorwasprogramma over. Dit is vaak niet nodig. Kies ook liever voor een katoenprogramma dan een synthetisch programma. Het katoenprogramma is zuiniger als de trommel vol zit. Een zuinige wasmachine kopen kan ook veel energie besparen. Vergelijk wasmachines en bekijk welke wasmachine zuinig met water en energie is.

Drogen
De wasdroger neemt al gauw zo’n 7% van het totale stroomverbruik van een gemiddeld huishouden voor zijn rekening. De beste manier om energie te besparen is om er geen te gebruiken. Een gezin bespaart zo €80 tot €110 per jaar aan elektriciteitskosten. En aan de waslijn ruikt je was nog frisser ook.

Warmtepompdroger
Wil je toch een wasdroger, overweeg dan een warmtepompdroger. Met een warmtepompdroger bespaar je €25 per jaar. Hij is gemiddeld zo’n 55% zuiniger dan een traditionele condensdroger. En kies hoe dan ook voor een zuinige wasdroger. Bekijk welke wasdroger zuinig is met energie en vergelijk zelf wasdrogers.

Tips

• Koop een wasdroger met dezelfde capaciteit als de wasmachine. Zo kun je altijd een volle trommel was drogen.
• Je bespaart al door na elke droogbeurt het pluizenfilter schoon te maken.
• Programma of tijdklok: programmagestuurde drogers gaan efficiënter met energie om dan tijdklokdrogers.
• Uit is uit: zet de wasdroger ook echt uit als je hem niet gebruikt. Dus let op of alle lampjes wel uit zijn.

De verlichting in huis is een flinke kostenpost op de energierekening, maar gelukkig kun je hier flink op besparen. Gooi alle gloei- en halogeenlampen die je nog in huis hebt weg (ook als ze nog niet kapot zijn) en ga over op ledlampen.

Gloei- en halogeenlampen hebben een andere samenstelling dan verpakkingsglas. Daarom horen ze niet in de glasbak, dat zou de glasrecycling verstoren. Een gloei- of halogeenlamp bevat geen gevaarlijke stoffen en dus hoeft hij niet in de inzamelbak voor spaarlampen. Het is restafval.